مادران جوان که اولین فرزند خود را به دنیا می آوردند معمولا با سوالاتی از این قبیل در گیر هستند: روزانه هرکودک چقدر به شیر احتیاج دارد و چه زمانی مناسب شیردهی است , ازکجا بدانیم که کودک شیر میخواهد یا از کجا بدانیم که از شیرخوردن سیر شده است ...

در ادامه تلاش کردیم تا سوالات شما را پاسخ دهیم.

آیـا در مـورد مـدت زمـان و چگونـگی شیردادن به نوزاد خود سردرگم هستید؟ نمیدانید چه برنامه ای را باید اجرا کنید؟ آیـا بـاید منتظر شوید تا گریه کند و یا این کـه هنـگـامی کـه خوابیده او را بیدار کنید و به او شیر دهید؟ اگر تازه به جمع مـادرهـای شیـرده اضـافـه شده ایـد، مـطـمـئـنا این یکی از سوالاتی است که اخیرا به ذهنتان خطور کرده.

بیشتر نوزادان باید 8 تا 12 بار در یک شبانه روز از شیر مادر تغذیه کنند. این روند باید از دو سه روزگی کودک شروع شود و تا 3-6 ماهگی نیز ادامه پیدا داشته باشد. شیر دهی به نوزاد را نباید بر اساس فاصله های زمانی معین و از روی ساعت تنظیم کنید.

فاصله زمانی بین وعده های غذایی و مدت زمانی که کودک از شیر مادر استفاده میکند، در نوزادان مختلف متفاوت است. هر دفعه شیردهی می تواند در حدود 10 تا 45 دقیقه با دفعه بعدی فاصله داشته باشد.

برای چند هفته اولیه من معمولا به مادرها توصیه می کنم که فرزندان خود را برای شیردهی حداقل هر دو سه ساعت یکبار از خواب بیدار کنند. این فاصله از شروع اولین شیردهی تا آغاز تغذیه مجدد حساب می شود. (در طول روز و شب هیچ تفاوتی نمیکند) اگر کودک شما می تواند شب ها قدری طولانی تر بخوابد هیچ اشکالی ندارد، می توانید در این فاصله به او شیر ندهید.

اگر کودک شما به شیر خوردن تمایل نشان دهد و به عنوان مثال شروع کند به گریه کردن و مکیدن انگشتانش شما به هیچ وجه نباید او را دو سه ساعت منتظر نگه دارید تا زمان شیر دادن فرا برسد. اگر کودک نیاز به شیر خوردن داشت لازم نیست صبر کنید و می توانید همان موقع به او شیر دهید، حتی اگر زمان کوتاهی از تغذیه شدن قبلی گذشته باشد. اصلا نگران نباشید که شیر موجود در سینه ها “تخلیه” می شود. شیر به طور مکرر در سینه ها درست شده و همیشه به اندازه کافی برای سیر شدن کودک شیر در آنها وجود دارد.

اگر کودک در حال شیر خوردن است، نباید سینه را از دهان او جدا کنید. اجازه دهید تا او خودش سینه را رها کند. او یا سر خود را به سمت عقب می کشد و یا برای مدت زمان نسبت طولانی مکیدن را متوقف می کند. هیچ مدت زمان مشخصی برای تغذیه کودک از هر سینه وجود ندارد. اگر خواست از سینه دیگر هم استفاده کند، به او اجازه دهید. اگر هم نخواست باز هم هیچ اشکالی ندارد. باید به کودک اجازه دهید که خودش شیر خوردن را متوقف کند. در مراحل آخر شیر چرب تر و خامه ای تر می شود؛ اگر شما کودک را از مکیدن بازدارید او نمی تواند از شیر پر چرب و خامه ای استفاده کند.

زمانی که امر شیر دهی برای شما جا افتاد، باید کودک را یکی دو مرتبه نزد متخصص اطفال ببرید تا مطمئن شوید که به اندازه کافی رشد کرد. از این زمان به بعد می توانید هر زمان که خودش درخواست کرد او را تغذیه کنید. زمانی که رشد کودک کافی باشد، پوشک خود را مکررا خیس و کثیف کند، آنگاه دیگر مجبور نیستید که او را برای تغذیه شدن از خواب بیدار کنید.

کودک با “قار و قور” کردن، مکیدن انگشت های دست، حرکت دادن لب ها، باز کردن دهان، تولید صداهای خفیف و یا گریه کردن شما را صدا می زند. خیلی بهتر است که در همان مراحل اولیه و با مشاهده علائم ابتدایی، شیر دادن را شروع کنید و منتظر شروع گریه او نباشید. زمانی که شروع به گریه کند، شیر دادن سخت تر می شود، چرا که ابتدا باید او را آرام کنید و بعد شروع کنید به تغذیه کردن او.

این مسئله کاملا طبیعی و قابل پیش بینی می باشد. نوزادان یک زمان مشخصی را برای تغذیه کلی انتخاب می کنند که نام ” تغذیه زنجیره ای” بر روی آن گذاشته اند. در این حالت کودک تمایل دارد تا در فواصل زمانی متعدد از شیر مادر تغذیه کرده و در بین آنها استراحت کوتاهی نیز داشته باشد. امکان دارد که برای چندین ساعت بخواهد بدون توقف شیر بخورد. متاسفانه بسیاری از خانواده ها در مورد این نوع رفتار نظر مساعدی ندارند و تصور می کنند که این امر به دلیل مغذی نبودن شیر مادر اتفاق می افتد. باید به خاطر داشته باشید که تنها از روی واکنش های کودک نمی توانید تشخیص دهید که او چه میزان از شیر مادرش را مصرف می نماید.

یکی از معتبرترین راهها از روی نمودار رشد کودک و ادرار و مدفوع او می باشد. اگر وزن او به اندازه کافی اضافه شود، بدون توجه به داد و بیدادهایی که راه می اندازد و درخواست های شبانه اش برای شیر، می توان تشخیص داد که به اندازه کافی تغذیه شده است.

اما اگر بخواهید به طور روزانه از این مسئله آگاهی پیدا کنید، بهترین راه توجه به ادرار و مدفوع او می باشد. از 5 روزگی تا 6-8 هفتگی باید حداقل 5 تا 6 مرتبه خود را خیس کند و در هر 24 ساعت 3-4 تکه مدفوع زرد رنگ به اندازه کف دست، دفع کند. پس از 6 تا 8 ماهگی میزان مدفوع اغلب کودکان کمتر شده، اما همان 5-6 بار ادرار را دارند. به علاوه نمودار رشد نیز به خوبی بالا می رود.

دلیل قطعی این مسئله مشخص نیست، اما تا آنجایی که ما می دانیم به دلیل سطح چربی شیر مادر است. میزان چربی موجود در شیر در هر زمان تغییر می کند. اگر مدت زمان زیادی از آخرین مرحله شیر دهی سپری شده باشد، شیری که در ابتدا از سینه می اید کم چرب بوده و حالت سر شیر دارد، سپس کمی غلظ تر شده و مثل شیر طبیعی می شود و پس از مدتی چرب تر شده و حالت خامه ای پیدا می کند. زمانی که فواصل زمانی بین شیردهی ها کمتر باشد ( مثل تغذیه زنجیره ای) شیری که می آید غلیظ و پر چرب تر می باشد. کودک برای رشد جسمی و ذهنی باید حتما از این شیر پرچرب خامه ای استفاده کند. خوشبختانه زمانی که کودک این شیر را مصرف کند مدت زمان بیشتری به خواب فرو می رود، چرا که هضم آن روند آرامی دارد و به کودک احساس سیری می دهد. پس از اینکه کودک از ” تغذیه زنجیره ای” بهره برد، اشکالی ندارد به او اجازه دهید تا مدت زمان بیشتری استراحت کند. می توانید تا دو، سه ساعت او را از خواب بیدار نکنید – از این وقفه نهایت استفاده را ببرید!

تحقیقات نشان می دهد که دخالت در روند تغذیه طبیعی کودک (به ویژه منتظر گذاشتن او برای تغذیه) مشکلات زیادی از قبیل ذخیره شدن شیر رقیق در سینه ها و ناتوانی در افزایش وزن نوزاد را به همراه دارد. هر چه مدت زمان بین شیردهی بیشتر باشد، شیر کمتری در سینه ها درست می شود. شیر دهی مکرر، هم منبع شیر شما را افزایش می دهد و هم سلامت کودک را تضمین می کند.

زمانی که نوبت به برنامه ریزی برای شیر دهی به کودک می رسد، باید به خاطر داشته باشید که تغییر و تنوع نمک زندگی است! فرزند شما آواها و عکس العمل های طبیعی از خود بروز می دهد و شما بدون اینکه نیازی به ساعت داشته باشید و تنها با توجه داشتن به خود او به راحتی می توانید تشخیص دهید که چه موقه گرسنه است.