رییس انجمن غذا و تغذیه حامی سلامت ایران با تاکید بر رعایت تنوع و تعادل در مصرف مواد غذایی در زنان باردار گفت: زنان چاق، در شروع بارداری در معرض خطر افزایش فشار خون، دیابت شیرین بارداری و زایمان از طریق سزارین قرار داشته و با مشکلات بیشتری در شیردهی مواجه خواهند بود.
دکتر ربابه شیخ‌الاسلام در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با اشاره به اهمیت بهره‌مندی از تغذیه مناسب در دوران بارداری گفت: شاید هیچ مرحله‌ای از زندگی انسان مانند دوران جنینی و دوران شیرخواری و کودکی پرمخاطره نباشد. در این دوران نیازهای تغذیه‌ای زنان باردار از اهمیت خاصی برخوردار است. از طرف دیگر جنین نیز رشد بسیار سریعی داشته و وزن او از یک گرم در هشت هفتگی به حدود ۳۲۰۰ گرم در هفـته چهـلم می‌رسـد. از هفـته سـوم جنیـنی در هـر دقیـقه ۲۵۰ هـزار سـلول مغزی تکثیر می‌یابد. بر این اساس جنین برای تکثیر سریع سلول‌های خود نیاز ویژه‌ای به انواع مواد مغذی دارد که باید از طریق تغذیه مناسب مادر تامین شود.
وی با بیان این که غذایی که در دوران بارداری مصرف می‌شود، علاوه بر تامین نیازهای تغذیه‌ای مادر، رشد جنین را نیز تامین می‌کند؛ افزود: بنابراین دانش مـــادر در زمینه تغذیه و رعایت تنوع و تعادل سهم عمده‌ای در تامین سلامت جنین دارد؛ چرا که در صورت عدم استفاده مادر از مواد مغذی مناسب و مورد نیاز جنین در طول بارداری، جنین کلیه این نیازها را از ذخایر بدن مادر تامین کرده و با کاهش ذخایر مادر، سلامت او در معرض تهدید قرار می‌گیرد.
دکتر شیخ‌الاسلام در ادامه گفت: امروزه متخصصان بهداشت خانواده توصیه دارند که با رعایت برنامه تنظیم خانواده، میان تولد فرزندان فاصله‌گذاری مناسب صورت گیرد. بنابراین بهتر است پیش از بارداری برای اطمینان از سلامت و آمادگی کامل جسمانی و مشاوره به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه شود. هدف عمده از این مراقبت‌ها شناسایی زنان مبتلا به سوء تغذیه (لاغر، دارای اضافه وزن یا چاق) و رفع مشکل تغذیه‌ای و رساندن آنان به محدوده وزن طبیعی و آماده کردن آنها برای بهره‌مندی از بارداری ایمن و بدون خطر است.
وی سنین کمتر از ۱۸ و بیشتر از ۳۵ سال را افراد در معرض خطر برای بارداری خواند و تصریح کرد: بارداری قبل از ۱۸ سالگی و بالاتر از ۳۵ سالگی ممکن است به علت کم بودن ذخایر بدن مخاطره آمیز باشد. از آنجا که در سنین پایین هنوز رشد فرد به اتمام نرسیده، بارداری می‌تواند مادر را با مشکل تامین مواد مغذی برای رشد جنین و تامین سلامت خود مادر مواجه کرده و در نتیجه تولد نوزاد با احتمال بالای ناهنجاری‌های فیزیکی و اختلالات ذهنی را به دنبال داشته باشد.
این متخصص تغذیه با بیان این که خرافات غذایی مانند اعتقاد به خوردن پنیر و کم هوشی و موارد مشابه باعث می‌شود که مادر خود را از منابع غذایی مهم محروم کند، ادامه داد: مصرف دخانیات و الکل نیز علاوه بر ایجاد عوارض سوء بر رشد جنین و همچنین بروز ناهنجاری‌ها، منجر به افزایش نیاز برخی ویتامین‌ها و املاح در بدن مادر می‌شود.
وی در ادامه افزود: زنان چاق، در شروع بارداری در معرض خطر افزایش فشار خون، دیابت شیرین بارداری و زایمان از طریق سزارین قرار دارند. همچنین زنان چاق با مشکلات بیشتری در شیردهی مواجه خواهند بود.
به گفته دکتر شیخ‌الاسلام بارداری‌های متعدد با فاصله کمتر از ۳ سال، کاهش ذخایر بدنی مادر را به دنبال دارد. بدون این که فرصت کافی برای بازسازی این ذخایر تامین شود.
وی در ادامه به ایسنا گفت: برخی از رژیم‌های غذایی که در کنترل برخی بیماری‌ها تجویز می‌شوند ممکن است با محدود کردن برخی اقلام غذایی باعث کاهش ذخایر در فرد شده و در این شرایط باردار شدن به فرد و جنین صدمه برساند. در مجموع در دوران بارداری به علت رشد جنین نیازهای تغذیه‌ای مادر افزایش می‌یابد. در صورتی که مادر از تغذیه صحیح و مناسب برخوردار نباشد جنین تا حد ممکن نیازهای خود را از منابع مادر تامین می‌کند. با مصرف شدن منابع مادر، در صورتی که با تغذیه سالم تامین نشود، وی در معرض خطرات جدی قرار می‌گیرد. آنچه که در تغذیه زنان باردار اهمیت دارد رعایت تنوع و تعادل در مصرف مواد غذایی است.
وی در پایان تاکید کرد: به منظور رعایت تنوع در برنامه غذایی لازم است که از کلیه گروه‌های غذایی در طول روز استفاده شود. در هر گروه غذایی، مواد غذایی با ارزش غذایی تقریبا یکسان قرار دارند و می‌توان از یکی به جای دیگری استفاده کرد. همچنین لازم است که از هر گروه غذایی به اندازه مصرف شود. بهترین راه برای اطمینان از مصرف متعادل و متنوع مواد غذایی در روز استفاده از همه گروه‌های اصلی غذایی یعنی گروه نان و غلات، گروه میوه‌ها و سبزی‌ها، گروه شیر و لبنیات و گروه گوشت، تخم مرغ، حبوبات و مغزها است.
