مقاله هویت جنسی را با گفتگو به کودکان یاد دهیم
به دلیل دسترسی راحت کودکان به مجلات، اینترنت و رسانه و فیلم اطلاعات درست و غلطی از مسایل جنسی می گیرند و گاه به دلیل غلط بودن این اطلاعات باعث می شود در آینده نتوانند نقش جنسی خود را به صورت درست ایفا کنند.
در نتیجه والدین باید به دنبال راهی باشند که فرزندانشان در راه رشد جسمی روانی و عاطفی درستی پیش بروند.
از آنجا كه خانواده نمى تواند در مقابل بمباران اطلاعاتى بايستد، تنها راه مكالمه دوستانه و با صداقت با فرزندان در اينگونه امور است. چرا که خانواده را اولين و مهم ترين منبع اطلاع رسانى به فرزندان در زمينه ويژ گيها و رفتار هاى جنسى است.
ولى اينكه شروع اين مكالمه و ارتباط با فرزندان، از چه سنى مناسب است و چگونه بايد باشد تا در عين حال هم تقدس اين رفتار و ويژگى ها حفظ شود و از طرفى نيز، آثار مخرب هرگونه روشهاى ترساندن، رفتار سركوبگرانه و يا سهل گيرانه والدين در اين زمينه چه مى تواند باشد، بسیار مهم است.
چون مسائل جنسيتى، ويژگيها، رفتارها و تمايلات جنسى، از جمله مسائلى اند كه در سراسر عمر افراد، نقش مهمى ايفا مى كنند. بنابراين اطلاع درست از مسائل جنسيتى، مى تواند به سلامت جنسى كودكان از همان ابتدا كمك كند. و ديگر آنكه آشنايى با اين گونه رفتار به كودكان كمك مى كند تا بهتر بتوانند نقشهاى جنسيتى خود را در آينده ايفا كنند. اينكه كودكان ما بايد نسبت به هويت جنسى و ويژگى هاى آن از همان آغاز كودكى آگاه شوند، در به دست آوردن و كسب هويت جنسى خود مؤثر باشند و مهمتر آنكه از اين هويت، احساس رضايت كنند.
اولين و مهمترين منبعى كه بچه ها، چه بطور مستقيم و چه بطور غير مستقيم از آن اطلاعات كسب مى كنند، خانواده است. خانواده نقش بسيار زيادى دارد و حالا اينكه اين منبع بتواند اطلاعات را به خوبى و به درستى به فرزندانش منتقل كند، در قدم اول بايد از مراحل رشد آگاه باشد. بدين معنا كه حداقل آگاهى از مسائل جنسيتى و نيازهاى كودكان در هر مرحله از رشد را بداند. چرا كه هر دوره، يكسرى نيازهاى مخصوص به خود را دارد، لذا سؤالات و كنجكاويهاى كودكان نيز در هر مرحله از رشد متفاوت است. والدين بايد در ابتدا از مراحل رشد هر كودك آگاه باشند، سپس با آشنايى به نيازهاى هر دوره خود را آماده پاسخگويى به سؤالات كنند. قدم بعدى در اين زمينه، نحوه ارتباط گيرى والدين با فرزندان است. والدينى كه خيلى خشك وجدى با اين مسائل برخورد مى كنند و يا برعكس هر سؤالى در اين زمينه را به مسخره و خنده مى گيرند، منبع خوبى براى اينكه بچه ها بخواهند با آرامش كسب اطلاعات كنند، نيستند.
نحوه برقرارى ارتباط با فرزندان خيلى مهم است. هر چقدر با محبت و صميمانه تر در اين موارد، با آنها برخورد شود، آنان نيز احساس امنيت بيشترى براى طرح كنجكاويها وسؤالات خود مى كنند. زيرا وقتى سؤالى از جانب كودكى مطرح مى شود، حتماً كنجكاوى او نسبت به مسأله اى برانگيخته شده و نياز به پاسخ دارد. لذا بايد با ارتباط گرم و صميمانه اى به آنها پاسخ داد.
زمان آغاز گفتگو بنا به محیط متفاوت است معمولاً سه دوره را براى رشد بچه ها تقسيم بندى مى كنند كه در رشد جنسى هم همين سه دوره مطرح مى شود.
۱- يكى دوره خردسالى است كه بچه هاى زير ۶ سال را شامل مى شود. در اين سنين، بچه ها يك شناخت كلى از جنسيت پيدا مى كنند. در شكل ظاهرى لباس، مو و ... سپس در ۴ يا ۵ سالگى پى به تفاوت بين دختر و پسر بودن از نظر اندام هاى جنسى مى برند و اين كنجكاوى در آنها شكل مى گيرد.
۲- مرحله دوم، مرحله كودكى از ۶ تا ۱۲ سالگى است كه در واقع هويت جنسى در بچه ها شكل مى گيرد. يعنى كاملاً به جنسيت خودشان و نقش هايى كه تا حدى در رابطه با جنسيت خودشان دارند، آگاه مى شوند. مسائل مربوط به توليد مثل را به صورت كلى مى دانند و تا حدى مى توان مواردى چون بهداشت جنسى را با آنها مطرح كرد كه در دختران سال هاى آخر اين سنين، تقريباً مصادف با بلوغ آنها مى شود.
۳- مرحله سوم، از ۱۲ تا ۱۸ سالگى است كه دوره نوجوانى است و بلوغ هم با تفاوت هايى در اين سنين صورت مى گيرد. در اين سنين، بچه ها احتياج به اطلاعات بيشترى دارند. آشنايى با بلوغ، بهداشت بلوغ، تحولات آن از نظر عاطفى، جسمى، ذهنى و نيز آگاهى از بيمارى هايى كه در رابطه با اين دوره وجود دارد، ضرورت مى يابد؛ مثل ايدز. در واقع در اين مرحله با روند توليد مثل و ضرورت هاى آن آشنايى پيدا كرده اند.
بنابراين در هر سنى، بنا به تناسب آن سن و نيازهاى آن، بايد اطلاعات جنسى خاصى به بچه ها بدهيم. يكى از نكاتى كه در دادن اطلاعات جنسى تأكيد مى شود، مسائل متناسب با سن است. نبايد خيلى پيش رس يا خيلى دير باشند.
نکته مهم این است ممکن است بچه اى در خانواده در مورد ويژگیها و رفتارهاى جنسى سؤالى نپرسد، آيا اين موقعيت بدان معناست كه براى اين بچه هيچ زمينه اى يا سؤالى پيش نيامده كه كنجكاوى او را برانگيزد ؟
خير، اصلاً اينطور نيست. ممكن است اطلاع داشته باشند، ولى چون ارتباط نزديك و خوبى با پدر و مادر خود حس نمى كنند، سؤالات و كنجكاوى هاى خود را مطرح نمى كنند. اغلب كودكان در دوره دبستان براى پرسيدن سؤال هايشان در اين زمينه خجالت مى كشند، هر چند كه ممكن است خود آنها اطلاعاتى هم داشته باشند و يا در سن نوجوانى ديگر خانواده، اهميت زياد خود را به عنوان مهمترين منبع اطلاع رسانى از دست مى دهد. بيشتر نوجوانان در اين سنين، از همسالان خود يا از رسانه هاى رسمى و غيررسمى اطلاعاتى كسب مى كنند. به خاطر همين است كه همسالان در دوره بلوغ در شكل دهى اطلاعات بچه ها در اين زمينه، خيلى مؤثرند. در دوره خردسالى و كودكى است كه منبع اطلاع خانواده است. از طرفى هم ممكن است بچه اى، قبلاً سؤالى مطرح كرده و حس كرده است كه پدر و مادر خود خيلى مايل به جواب نيستند و يا نمى توانند جواب بدهند، لذا ديگر از طرح سؤالى در اين موارد صرفنظر مى كند.
در اين وضعيت، پدر يا مادر بايد زمينه اى را فراهم كند و در صورت نياز، سؤالى بپرسد. بدين معنا كه در يك موقعيت هاى مناسب، مثل زمانى كه شخصى وضع حمل كرده، همسايه اى كه ازدواج مى كند و يا برنامه اى در تلويزيون يا ماهواره پخش مى شود، شروع به مكالمه كرده و سؤالاتى را بنا به زمان، سن و نياز فرزندانشان مطرح كنند. در واقع پدر و مادر نبايد به صرف اينكه فرزندشان سؤالى نمى پرسد و در مورد مسأله اى كنجكاوى نمى كند، او را به حال خودش بگذارند و از اينكه او وارد اينگونه مباحث نمى شود، احساس آرامش كنند. والدين هر چقدر ارتباط نزديك و صميمانه اى با فرزندان خود مطرح كنند، فرزندان نيز محيط خانه را محيطى امن براى سؤالات خود مى يابند.
نویسنده: م ک. بازیجو
تاریخ انتشار: 1393/10/14 09:11:07