ست پنجم والیبال
دستور بازی
«ست پنجم» یک بازی رومیزی است و در طراحی آن از ورزش والیبال الگوبرداری شده‌است. هر طرف از صفحه بازی «ست پنجم» دارای ۳۶ خانه است و هرگاه تاس کوچک و بزرگ با هم ریخته شوند یکی از این خانه‌ها را هدف خواهند گرفت.
در بازی «ست پنجم» تاس کوچک و بزرگ مشخص می‌نمایند که سرویس به کدام خانه از زمین حریف زده می‌شود و همین تاسها مشخص می‌کنند که دریافت کننده توپ، باید آن را به کدام خانه از زمین خودی یا حریف ارسال نماید.
«ست پنجم» یک بازی کاملا ایرانی بوده و تمام اجزای آن از صفحه بازی گرفته تا بازیکنان و نحوه بازی، توسط مبتکرین ایرانی ایجاد و به ثبت رسیده است.
شروع بازی با قرعه‌کشی انجام می‌شود. تیمی که برنده قرعه‌کشی است اولین سرویس بازی را با ریختن تاسها می‌زند.
قوانین سرویس
در آغاز بازی و بر اساس قرعه‌کشی، توپ در منطقه سرویس یکی از تیم‌ها قرار می‌گیرد. تیم صاحب توپ با ریختن تاس‌های سرویس، نقطه فرود توپ در زمین حریف را مشخص می‌نماید. برای تاس سرویس چهار حالت ممکن است پیش بیاید:
- اگر تاس‌های سرویس توپ را به خانه خالی در زمین حریف ارسال کنند، زننده سرویس یک امتیاز گرفته و مجددا اقدام به زدن سرویس می‌نماید.
-اگر تاس‌های سرویس توپ را به خانه‌ای ارسال کنند که قبلا توسط یکی از بازیکنان حریف پوشش داده شده، آن بازیکن می‌تواند توپ را دریافت نموده و به کمک تاسها به گردش درآورد. (روش به گردش درآوردن توپ در ادامه شرح داده می‌شود)
- درصورتی که تاس بزرگ عدد 1 باشد یعنی قدرت سرویس کم بوده و توپ از تور عبور نکرده‌است. در این حالت امتیاز و سرویس بعدی به تیم مقابل می‌رسد. (این قانون تنها در زمان زدن سرویس اجرا می‌شود)
- درصورتی که تاس بزرگ عدد ۶ باشد یعنی دقت و سرعت سرویس بسیار بالاست و بدون اینکه بازیکنی از تیم حریف بتواند آن را دریافت کند توپ در انتهای زمین مقابل می‌خوابد. (این قانون تنها در زمان زدن سرویس اجرا می‌شود. در این حالت حتی اگر ردیف انتهایی زمین حریف توسط بازیکنان پوشش داده شده باشد باز هم سرویس در آنجا به امتیاز تبدیل خواهد شد)
چیدمان بازیکنان، گردش توپ و خطاها
استقرار بازیکنان
- هر تیم دارای ۶ بازیکن است که در شروع بازی در مناطق ششگانه زمین خود قرار می‌گیرند. هر بازیکن می‌تواند 4خانه از زمین را پوشش دهد. بنابراین 24 خانه از هر زمین توسط بازیکنان پوشش داده می‌شود و 12 خانه بدون پوشش می‌ماند.
گردش بازیکنان
- گردش بازیکنان در طول بازی می‌تواند بر اساس استانداردهای ورزش والیبال باشد. درصورتی که با قوانین حرفه‌ای والیبال در مورد ارنج بازیکنان آشنایی ندارید بهتر است جابجایی‌ها با توافق اولیه و قبل از هر سرویس انجام شود.
دریافت توپ
- دریافت‌کننده
توپ می‌تواند با ریختن تاسها توپ را به هم‌تیمی
خود پاس‌دهد و یا آن را به فضای
خالی زمین حریف ارسال کند. هر تیم مجاز است حداکثر سه بار توپ را در زمین خود به
گردش درآورد.
دریافت ضعیف
- اگر دریافت کننده توپ، تاسها را بریزد و عدد تاسها فضای خالی از زمین خودی را نشان دهد، آنگاه باید توپ را به همان خانه از زمین حریف ارسال کند.
خطای دوضرب
- بازیکن نمی‌تواند دوبار پیاپی توپ را دریافت نماید. همانطور که قبلا ذکر شد هر بازیکن ۴خانه را پوشش می‌دهد. اگر توپ در یکی از این چهار خانه باشد و تاس بعدی مجددا همین خانه‌ها را نشان دهد، توپ باید از تور عبور داده شود و در غیر اینصورت خطای دوضرب محسوب می‌شود.
برنده نهایی
کنار زمین هر تیم ابزاری برای ثبت امتیاز وجود دارد. در شروع بازی نشانگر امتیاز هر دوتیم روی نقطه صفر قرار می‌گیرد و با گرفتن هر امتیاز یک خانه به جلو حرکت داده می‌شود. برنده بازی تیمی است که زودتر به امتیاز ۱۵ برسد و حداقل ۲ امتیاز بیشتر از حریف باشد. بنابراین اگر دو تیم در امتیاز ۱۴ برابر شدند باید نشانگر امتیاز را به ۱۳ برگردانند و بازی را ادامه دهند.
هر تیم می‌تواند به اشکال مختلف کسب امتیاز نماید:
- امتیاز سرویس بر اثر خوابیدن تاس سرویس در خانه بدون پوشش از زمین حریف
- خوابیدن سرویس در انتهای زمین حریف (تاس ۶بزرگ هنگام سرویس)
- عبور نکردن سرویس حریف از تور (تاس 1بزرگ هنگام سرویس)
- ارسال توپ در جریان بازی به فضای خالی از زمین حریف به کمک تاسها
- خطای دوضرب توسط بازیکن حریف (دریافت توپ توسط یکی از بازیکنان به صورت دو بار پیاپی)
- خطای ارنج (درصورت آشنایی طرفین به قوانین گردش بازیکنان در زمین و با توافق اولیه، این خطا گرفته خواهد شد)
- حضور بازیکن عقب تیم مقابل در قسمت جلوی زمین (درصورت آشنایی طرفین به قوانین حرفه‌ای والیبال و توافق اولیه، این خطا گرفته خواهد شد)
هرگاه در طول بازی به نکته‌ی تازه‌ای برخورد کردید می‌توانید با مراجعه به قوانین ورزش والیبال پاسخ را یافته و به بازی ادامه دهید.
