نه گفتن خلاف غرایز طبیعی ماست، اما بهرورزی فرزندمان، به توانایی ما در انجام این کار وابسته است.

- ما می توانیم اصطلاح « با تربیت » را چگونگی واکنش کودک به خواسته های والدین یا سایر بزرگسالان تعریف و تفسیر کنیم.

قبل از شروع به حل مشکل، ابتدا باید آن را روشن و مشخص کرد. کدام رفتار بیش از همه شما را ناراحت می کند؟ پیشنهاد می کنم قلم و کاغذی بردارید و فهرستی تهیه کنید و بکوشید تا حد ممکن دقیق باشید. سعی کنید فهرست خود را به ده مرد یا کمتر محدود کنید. فهرست بیش از حد طولانی، موجب احساس درماندگی والدین خواهد شد. رفتار بی ادبانه و رفتار دور از نزاکت را در فهرست خود نیاورید. اولویت اول باید ایمنی کودک باشد. محرک دوم، حفاظت از محیط زندگی در مقابل تلاش های کودک برای انهدام آن است. در فهرست خود زمان وقوع رفتارها را هم یادداشت کنیم. احتمالاً این بدرفتاری ها در مواقعی است که کودک خسته است.

در فهرست خود دفعات تکرار رفتار را هم یادداشت کنید.

۱- کمبود خواب           ۲- کنجکاوی طبیعی          ۳- اهمیت دقت و توجه فردی شما نسبت به او   

  ۴- بیماری                ۵- والدین افسرده              ۶- وضعیت زناشویی متزلزل

۱) * جلب توجه کودک به چیز دیگر : اغلب متخصصان اصلاح رفتار می گویند اولین قدم در کنترل و مدیریت رفتار کودک نوپا، جلب توجه او از فعالیت خطرناک به فعالیتی معقول تر است.

گفت و گو: حرف زدن هزینه ای ندارد. هسته ی مرکزی بعضی روش های مدیریت و کنترل رفتار، بحث و گفت و گو است تا وقتی که بتوانید مشکل را از دیدگاه کودک ببنید.

۲) * پاداش ها: رشوه دادن به ندرت مؤثر است. مهمترین دلیل ناکامی سیستم های پاداش دهی، بی تاثیر بودن آن ها در دراز مدت است. در آغوش فشردن، در آغوش گرفتن و نیز لمس کردن کودک باید بدون قید و شرط نشان داده شود.

تشویق های والدین سنگ بنای مهمی در رشد شخصیت در کودک است. تشویق بیش از حد می تواند موجب خود انگاره کاذبی گردد که بعید است تا زمان ورود فرزندتان به « دنیای واقعی» ادامه یابد.

چند مورد مهم که می تواند برای شما والدین کودک نوپایی که « نه» را درک نمی کند مفید باشند:

۱- مطمئنم که شما بیش از حد خسته اید.

۲- اگر بیش از حد خسته باشید، گفتن « نه» سخت تر است.

۳- اگر بیش از حد خسته باشید، به سختی می توانید گشاده رو بشاش باشید.

۴- وقتی بیش از حد خسته اید، با حوصله بودن مشکل است.

۵- کودک نوپا در زمینه خواب مشکلات ویژه ای دارند.

۶- احتمال وقوع جار و جنجال، هنگام خستگی بیش از حد کودک بیشتر است.

۷- هنگام خستگی بیش از حد احتمال اینکه کودک خود را به دردسر بیندازد بیشتر است.

چنانچه بخواهید « نه» های شما توسط فرزندتان درک و جدی گرفته شود، خوب باید استراحت کرده و خواب کافی داشته باشید.

محل وقفه را اتاق کودک قرار دهید. هدف و نکته ی پنهان در وقفه جدایی و انزوای کودک است و نه انحراف و آشفته کردن ذهن او.

کودک را به اتاقش ببرید اگر مقاومت کرد یا قشقرق به راه انداخت باید او را بلند کنید و به اتاقش ببرید. این کار، بخش فیزیکی وقفه است. جمله مربوط به وقفه را تنها یک بار بر زبان آورید و بر آن تاکید کنید. در اتاق را ببندید. سکوت خود را تا پایان زمان وقفه حفظ کنید. به محض ساکت شدن کودک زمان سنج را بکار بیندازید.

در زمان اعمال وقفه، به آنچه می توانستید برای پیشگیری از بدرفتاری کودک انجام دهید فکر کنید. به محض به صدا درآمدن زنگ ساعت در اتاق را باز کنید کودک را در آغوش بگیری و ببوسید. رفتار ناشایست فرزندتان را تکرار و بازگویی نکنید. اولین بار با احتیاط رفتار کنید.

کلمات جدیدی انتخاب کنید. می توانید با یافتن مجموعه ی جدیدی از کلمات و کنار گذاشتن کلمات بی اثر قدیمی، روند این یادگیری را تسریع کنید. به جای نقد کردن کودک، رفتار او را نقد کنید. هرگز نگوئید « هرگز». برای حفظ ارزش گفته هایتان از بکار بردن کلمات مطلقی مانند « هرگز» خودداری کنید. هشدارهای به موقع موجب روان تر شدن عملکرد برنامه می شود. می توان از روش « شمردن تا ده» استفاده کرد مثلاً من تا ده می شمارم اگر تا رسیدن به ده کنار میز نشسته باشی، برای وقفه به اتاقت می روی.

اگر شما یا هر فرد دیگری کودک را تهدید کرده و یا قولی به او داده اید، باید جایزه و تنبیه معهود، جامه عمل بپوشد. ناکامی در ثبات رای و انسجام گفتار، در حقیقت تمام تلاش ها برای بهبود بخشیدن به رفتار کودک نوپا را بی اثر می کند.

بهترین توصیه برای مقابله با قشقرق ها هرچند بسیار ناخوشایند و شدید ، نادیده گرفتنشان است.

تاکتیک دیگر استفاده از روش « بغل کردن از پشت سر» است که محاصره کردن کودک در حلقه دست ها و بازوهایتان او را آرام خواهد کرد.

بهترین کار این است که کودک بد رفتار خود را به خانه برگردانید. شاید فرزندتان برای حضور طولانی مدت در محیط های عمومی، آمادگی نداشته باشد، حضور در مکان ها و مراسم عمومی را برای زمانی که کودک سرحال تر است، برنامه ریزی کنید. زمان گردش و بیرون رفتن از منزل را کوتاه کنید. راه فراری برای خود باقی بگذارید.

در چنین مواقعی، سخت گیری کمتر و پذیرش اجمالی حرف کودک، بدون تردید کاری عاقلانه، درست و انسانی است. ولی در بسیاری از موقعیت ها رفتار نادرست کودک، شایسته ی مجازات است حتی اگر حال کودک خوب نباشد.

برای خانواده در هر وعده فقط یک نوع غذا تهیه کنید وقتی غذا به قطعات کوچک و متناسب بریده شده باشد کودک در صورت گرسنه بودن، آن را خواهد خورد. درباره اینکه غذای روی سفره را چه کسی می خورد و چه کسی نمی خورد حرف نزنید.

مهدکودک جالب و سرگرم کننده است. کودک ممکن است در مهد نسبت به منزل رفتار بهتری داشته باشد. اگر بعد از شروع مهد متوجه شدید که رفتار فرزندتان پرخاشگرانه تر شده بد نیست چند بار بدون اطلاع قبلی، بازدیدهایی از مهد داشته باشید.

- مشکلات جدایی: نشان دهید در تصمیم خود به جدایی قاطع هستید. و جدایی تدریجی اما ثابت است. بی درنگ جدا شوید و کلماتتان را به دقت انتخاب کنید. برنامه خود را با مربی مهد در میان بگذارید.

برای هر کودک باید محدودیت ها و مقررات متناسب با شخصیت ذاتی و میزان پیشرفت و توانایی فیزیکی او گرفته شود.

- خبر ناخوشایند: کودک نوپای شما دارای خواهر یا برادری خواهد شد.

برای آشنا تر شدن گذر از این مرحله پیشنهادهایی داریم:

قبل از ثبت نام فرزند نوپایتان در دوره های آموزش خواهر یا برادر بودن به تمام جوانب این کار بیندیشید. از آشنایان و پدربزرگ و مادربزرگ بخواهید که علاقه و تمایل طبیعی خود به پرسش فراوان درباره نوزاد را مهار کنند. ملاقات کنندگان فکور و با ملاحظه هدیه ای برای کودک نوپا خواهند آورد و هدیه ای را که برای نوزاد در نظر گرفته اند دور از چشم کودک نوپا، به پدر و مادرش تقدیم می کنند.

از اولین تجربه پدر و مادری خود بیاموزید برنامه روزمره قبلی خود را ادامه دهید، اما انعطاف پذیر باشید.

هنگام آموزش چگونگی استفاده از توالت، تهدید و مجازات معمولاً نتیجه معکوس می دهد. مهارت در کنترل ادرار شب، به مرور کسب می شود و ممکن است حتی سال ها طول بکشد.

اجازه ی استفاده از پوشک در شب و یا شلوارهای مخصوص لایه دار در روز، نشانه ی ناپایداری رای والدین نیست، بلکه نشانگر درک صحیح آنان است.

- کودک ۱۸ ماهه ای که غذایش را تف می کند چگونه بگویید « نه» غذا را باید در دهانت نگه داری نه اینکه روی کف اتاق بریزی»

بعد از اولین پرتاب می توانید غذا را به بشقابش برگردانید تا ببینید آیا کودک هنوز گرسنه است یا خیر؟ زمانی که غذا برای دومین بار به کف اتاق پرتاب شود، بازی و صرف غذا به پایان می رسد.

در صورت موثر نبودن واقعیت و پیامدها چه باید کرد ؟

راه حل این مشکل، ممکن است صبر و شکیبایی باشد. اگر چه اغلب کودکان، فقط بعد از چند روز به مجازات ها و پیامدهای منطقی و ثابت، واکنش نشان می دهند، فرایند کلی می تواند چند هفته طول بکشد. در هر صورت، اگر برای درک شدن گفته ها و رفتارهایتان بیش از یک ماه تلاش کرده اید و پاسخ چندانی نگرفته اید، بدانید که زمان اجرای نقشه ی «ب» فرا رسیده است. مجدداً از خود بپرسید:

آیا فرزندم به اندازه ی کافی می خوابد؟ آیا به کارها و مجازات هایی تهدید می کنم که عملی نیستند؟ آیا من فرصت های متعددی به فرزندم می دهد؟ آیا وقت کافی با فرزندم می گذارم؟ آیا در مهد کودک مسائلی وجود دارد؟ آیا در روابط زناشویی مشکلاتی دارید؟